Το 2000 ο ΟΠΑΠ, ο οποίος από πλευράς μετοχολογίου είναι σήμερα κατά τα 2/3 ιδιωτική και κατά το 1/3 δημόσια επιχείρηση, πήρε το μονοπώλιο της πλειοψηφίας των τυχερών παιχνιδιών στη χώρα μας για μια εικοσαετία.
Το μονοπώλιο αυτό, που έρχεται σε αντίθεση με την ελευθερία προσφοράς υπηρεσιών εντός της Ε.Ε, δικαιολογείται με βάση τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, αν προστατεύονται οι καταναλωτές από τον εθισμό στα τυχερά παιχνίδια, αποθαρρύνεται η σπατάλη και περιορίζεται η απάτη.
Διεθνή στοιχεία δείχνουν ότι το πρόβλημα του εθισμού στα τυχερά παιχνίδια κυμαίνεται μεταξύ 0,5%-2%· και έχει σοβαρές επιπτώσεις (οικονομικές, υγείας κ.λπ.) τόσο για τα πρόσωπα που «παίζουν» παθολογικά όσο και για τις οίκογένειές τους.
Πόσο εκτεταμένο είναι το φαινόμενο στην Ελλάδα; Από πρόσφατη έρευνα της VPRC τον Ιούλιο του 2010, προκύπτει ότι σοβαρά προβλήματα υπάρχουν στο 5% -6% τουλάχιστον των οικογενειών, δηλαδή σε 200.000 περίπου οικογένειες, ποσοστό που είναι ασφαλώς πολύ υψηλό για ευρωπαϊκή χώρα. Τι κάνει γι’ αυτούς ο ΟΠΑΠ; Τους προσφέρει ένα από τα πιο εθιστικά παιχνίδια που μπορεί κανείς να σχεδιάσει, το KΙNΟ με περισσότερες από 600 – 700 κληρώσεις την εβδομάδα και δίνει ταυτόχρονα εκατομμύρια ευρώ για την προώθηση του (π.χ προωθητική ενέργεια KΙΝΟ «ΑΜΕΣΗ ΝΙΚΗ» με αμοιβή παικτών συνολικού ύφους 9 εκατ. ευρώ), πρακτική για την οποία έφτασαν να διαμαρτύρονται ακόμα και οι ίδια οι πράκτορες του ΟΠΑΠ, που κερδίζουν από αυτό.
Μονομερές δικαίωμα
Ποιος κερδίζει οικονομικά από το μονοπώλιο αυτό, το οποίο το κράτος χορήγησε στον ΟΠΑΠ έναντι 16 εκατ. ευρώ τον χρόνο (σε τιμές 2000); Καταρχήν οι ιδιώτες μέτοχοι του ΟΠΑΠ, οι οποίοι απολαμβάνουν τα μονοπωλιακά κέρδη του ΟΠΑΠ, τα οποία μόνο το 2008 έφτασαν τα 728 εκατ. ευρώ. Ποιοι άλλοι; Για να απαντήσουμε στο ερώτημα αυτό, θα αναφερθούμε στην περίφημη σύμβαση του ΟΠΑΠ με την Κοινοπραξία Ιντραλότ.
Η σύμβαση αυτή ξεκινά από έναν διαγωνισμό που προκηρύχθηκε το 1997, είχε επταετή διάρκεια και ο ΟΠΑΠ είχε το μονομερές δικαίωμα να την παρατείνει για τρία ακόμα έτη.
Με βάση τη σύμβαση αυτή, από το 2000 ως τις 28.1.2007, ο ανάδοχος έλαβε ως αμοιβή 767 εκατ. ευρώ.
Στη συνέχεια, με τροποποίηση της συμβάσεως αυτής το 2006, ο ανάδοχος έλαβε για πρόσθετες υπηρεσίες άλλα 65 εκατ. ευρώ και στη συνέχεια με επέκταση του 2007 για τρία ακόμα έτη, αλλά τουλάχιστον 200-250 εκατ. ευρώ.
Παράταση την οποία το ΠΑΣΟΚ θεωρούσε απευθείας ανάθεση, προσθέτοντας ότι η Ε.Ε. έχει αποφανθεί ότι στην περίπτωση οργανισμών «όπως ο ΟΠΑΠ απαιτείται να ακολουθείται διαγωνιστική διαδικασία».
Στη συνέχεια, το ίδιο το ΠΑΣΟΚ ως κυβέρνηση παρέτεινε εκ νέου τη σχετική σύμβαση στις 31.7.2010 για άλλον έναν (συν έναν;) χρόνο, αντί ετησίου τιμήματος κατ’ ελάχιστον 70 εκατ. ευρώ. Στη νέα παράταση περιλαμβάνονται άσχετες με την αρχική σύμβαση υπηρεσίες και προμήθειες, όπως 20.000 τηλεοράσεις, 5.000 αποκωδικοποιητές, τηλεοπτικός σταθμός, νέα παιχνίδια σε νέες πλατφόρμες κ.λπ.
Ποιος κερδίζει από όλες αυτές τις δικομματικές απευθείας αναθέσεις είναι στην κρίση των αναγνωστών.
Το θέμα άλλωστε θα απασχολήσει σύντομα την Ευρωπαϊκή Επιτροπή προς την οποία ο ΟΠΑΠ. για να αρχειοθετηθεί η σχετική έρευνα της Επιτροπής για την παράταση του 2007, είχε υποσχεθεί ότι θα τηρεί «τις γενικές αρχές του κοινοτικού δικαίου περί διαφάνειας και ίσης μεταχείρισης».
Τώρα, η κυβέρνηση στη σχετική δημόσια διαβούλευση σκέπτεται να αναθέσει στον ΟΠΑΠ και τις διαδικασίες για τα νέα μηχανάκια, από τα οποία έχει υποσχεθεί στην τρόικα 1,25 δια. ευρώ εντός της επόμενης διετίας, κατά παράβαση, των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού δικαστηρίου, που απαγορεύει να χρησιμοποιούνται τα κρατικά μονοπώλια για εξεύρεση νέων πηγών εσόδων.
Ευτυχώς, περιλαμβάνεται στη διαβούλευση και μια εναλλακτική. Να υιοθετηθεί δηλαδή κάποια ανοιχτή διαδικασία, που, σε συνδυασμό με τη δημιουργία μιας ισχυρής και ανεξάρτητης Αρχής για τον έλεγχο των τυχερών παιγνίων, θα μπορούσε να επιτρέψει την ορθολογική λειτουργία της αγοράς και την προστασία των παικτών από τον εθισμό και των καταναλωτών από τα μονοπωλιακά και άλλα κέρδη. Αλλιώς μαντέψτε ποιοι πρόκειται και πάλι να κερδίσουν.
**Ευρωβουλευτής, μέλος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος
«Καθημερινή*, 29-07-08.
‘Εκθεση «Problem gambling in Europe: An overview», που παρουσιάστηκε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
«…διότι ο τρόπος διεξαγωγής τον, με έμφαση στη συχνότητα στοιχηματτισμού, ενισχύει την όποια ροπή ή προδιάθεση του κοινού προς τον τζόγο»,
23-09-2010, ΔΣ ΠΟΕΠΠΠ.
ΤΟΥ ΘΟΔΩΡΟΥ ΣΚΥΛΑΚΑΚΗ*
ΠΗΓΗ Ο κόσμος του Επενδυτή
Στα χρόνια που μεσολάβησαν η Ελλάδα έγινε μία από τις πρώτες χώρες παγκοσμίως σε κατά κεφαλήν δαπάνη στα τυχερά παιχνίδια (800 ευρώ τον χρόνο για κάθε Έλληνα) και η ΟΠΑΠ ΑΕ η πρώτη σε μέγεθος λοταρία στην Ευρώπη. Προς όφελος ποιών όμως; Πολέμησε μήπως ο ΟΠΑΠ επί της ουσίας τον εθισμό στα τυχερά παιχνίδια;