Επιστολή της ΓΣΕΒΕΕ προς τον Υπ Οικονομικών

Επιστολή έστειλε η ΓΣΕΒΕΕ προς τον Υπουργό Οικονομικών, κ. Γ. Παπακωνσταντίνου, σχετικά με τον ΦΠΑ, την δημιουργία συμβουλευτικής υπηρεσίας στις ΔΟΥ, τον ανασχεδιασμό του Ε.Φ.Κ. στον καπνό, το φορολογικό των πρακτόρων ΟΠΑΠ και την αναθεώρηση των φόρων πολυτελείας

 Αναλυτικά η επιστολή της ΓΣΕΒΕΕ:

 Εν όψει των αποφάσεων για νέους συντελεστές Φ.Π.Α. και για νέο φορολογικό νομοσχέδιο συμπληρωματικό του πρόσφατα ψηφισθέντος, θεωρούμε απαραίτητο να πραγματοποιηθεί, το συντομότερο, συνάντηση της ΓΣΕΒΕΕ με την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Οικονομικών.

Σε ότι αφορά τις αυξήσεις στον Φ.Π.Α. ή και την δημιουργία ενιαίου συντελεστή Φ.Π.Α.: το διακύβευμα στην παρούσα κρίσιμη καμπή για την οικονομία – λόγω της παρατεταμένης ύφεσης όπου τα όρια “λυγισμού” άγγιξαν τα όρια αντοχής επιχειρηματιών και νοικοκυριών με ορατό πλέον τον κίνδυνο μη ύπαρξης δυνατότητας για επαναφορά στην πρότερη κατάσταση – δεν είναι αν θα πρέπει να αυξήσουμε ή να ανακατανείμουμε τους συντελεστές Φ.Π.Α. δημιουργώντας έναν ενιαίο συντελεστή 15% ή 16% ώστε να εξασφαλισθούν (;) έσοδα 1 δις € για τον κρατικό προϋπολογισμό. Πρακτική που ακολουθήθηκε ως τώρα και απέτυχε λόγω συρρίκνωσης των εισοδημάτων, πτώσης της κατανάλωσης και του τζίρου των επιχειρήσεων και ως εκ τούτου και των κρατικών εσόδων.

 Είναι σε τελείως λάθος κατεύθυνση για την οικονομία και την Αγορά οποιαδήποτε πρόταση, όσο “εντυπωσιακή” και αν είναι, που επιχειρεί να αφαιρέσει 1 δις € από τους καταναλωτές είτε με ενιαίο συντελεστή Φ.Π.Α. 15 % είτε αυξάνοντας τους ήδη υπάρχοντες.

 Το ισοδύναμο του 1 δις € από επιπλέον έσοδα Φ.Π.Α. για το 2011, που αποτελεί δέσμευση της δανειακής σύμβασης (μνημόνιο) που έχουμε υπογράψει ως χώρα, πρέπει να αναζητηθεί σε άλλη κατεύθυνση με πιο αποτελεσματικές και ποιοτικές περικοπές κρατικής σπατάλης. Πρέπει επίσης να δοθεί και ο κατάλληλος χρόνος για να γίνουν αυτές οι περικοπές.

 Η Κυβέρνηση πρέπει να διαπραγματευθεί τα θέματα αυτά με την Τρόικα ως ενιαία έκφραση του Ελληνικού κράτους και ΟΧΙ οι διάφοροι Φορείς κατά μόνας, ασύνδετα και ευκαιριακά, υπηρετώντας ενίοτε και τους δικούς τους θεμιτούς κατά τα άλλα, αλλά ιδιοτελείς επιχειρηματικούς στόχους. Οι φορείς πρέπει να διαπραγματεύονται και να καταθέτουν προτάσεις ΜΟΝΟ στην Ελληνική Κυβέρνηση. Η Κυβέρνηση να διαμορφώνει την ατζέντα και τους στόχους. Να αναζητά και να κατευθύνει συγκροτημένα τις οποιεσδήποτε παρεμβάσεις των Φορέων, που αυτή θα κρίνει απαραίτητες και επικουρικά, προς την Τρόικα. Ο αντίθετος δρόμος είναι ολισθηρός και επικίνδυνος και θα φέρει την Κυβέρνηση σε αδυναμία να υπηρετήσει το Δημόσιο Συμφέρον για το οποίο έχει εκλεγεί να υπηρετεί.   

 Σε αυτή την κρίσιμη περίοδο η ΓΣΕΒΕΕ προτείνει σε πρώτη φάση την ΜΕΙΩΣΗ των συντελεστών Φ.Π.Α. από 11% σε 10% και από 23% σε 22%, ώστε τουλάχιστον να σηματοδοτηθεί επιτέλους και κάτι διαφορετικό που θα επηρεάσει θετικά και την ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ της Αγοράς. Η έστω και μερική ανάταξη της ψυχολογίας θα παράξει καλύτερο οικονομικό αποτέλεσμα και προφανώς και περισσότερα κρατικά έσοδα. Ιδιαίτερα δε για τις κύρια τουριστικές επιχειρήσεις, ξενοδοχεία και εστιατόρια προτείνεται μείωση του ΦΠΑ στο 7%. Όπως έγινε και σε άλλες χώρες πχ. Γαλλία, Κύπρος, Ισπανία.

 Σε ότι αφορά τα διάφορα “εντυπωσιακά”, κατά τα άλλα, σενάρια για ενιαίο συντελεστή Φ.Π.Α. 15% ή 16%, που σύμφωνα και με τους προτείνοντες θα αποδώσουν επιπλέον έσοδα από 1 δις € έως 2 δις €, θα πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι οι υπολογισμοί αυτοί είναι καθαρά λογιστικοί και πρόχειροι,  και ουδεμία συμβατότητα έχουν με την πραγματικότητα.

 Τα προϊόντα και υπηρεσίες που προτείνονται να μεταταχθούν από το 11% στο 15% ή 16% , όπως φαίνεται και από τους παρακάτω πίνακες (είδη διατροφής, ύδρευση, ηλεκτρισμός, μεταφορές, ξενοδοχεία, καφενεία, εστιατόρια), αποτελούν ανελαστικές δαπάνες διαβίωσης και ελάχιστης αναψυχής για τα χαμηλά και μεσαία οικονομικά στρώματα. Πρώτα θα υπηρετήσουν αυτές τις ανάγκες και αν τους απομένει εισόδημα θα το καταναλώνουν σε προϊόντα που τώρα υπάγονται σε Φ.Π.Α 23% και σύμφωνα με την πρόταση θα μεταταχθούν σε 15%. Δεν θα αγοράσει ο καταναλωτής τηλεόραση ή γραβάτα επειδή έγιναν φτηνότερα αν δεν του έχει απομείνει εισόδημα μετά την εξυπηρέτηση των ανελαστικών δαπανών διαβίωσης, οι οποίες θα έχουν ακριβύνει υπέρμετρα λόγω μετάταξης του ΦΠΑ από 11% σε 15% (36% αύξηση).

 Αναλυτικότερα:

 Α) Αύξηση ΦΠΑ – Ενιαίος Συντελεστής ΦΠΑ

Επιπτώσεις στα νοικοκυριά

Πίνακας 1: Μέση μηνιαία δαπάνη νοικοκυριών για επιλεγμένες κατηγορίες αγαθών με βάση τους παλαιούς (9% και 19%) και τον ενιαίο (15%) συντελεστή ΦΠΑ

Πηγή: Επεξεργασία ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ, στοιχεία από ΕΟΠ 2008, ΕΛΣΤΑΤ

 Στον πίνακα περιλαμβάνονται αγαθά και υπηρεσίες που καταναλώνονται κατά προτεραιότητα και αντιστοιχούν στο ήμισυ σχεδόν της μέσης μηνιαίας κατανάλωσης των νοικοκυριών, η οποία ανέρχεται σε 2.118 €. Παρά το γεγονός, λοιπόν, ότι για δύο από τις εξεταζόμενες κατηγορίες αγαθών και υπηρεσιών ευρείας κατανάλωσης, αναμένεται μείωση των μέσων μηνιαίων δαπανών, η συνολική επίδραση της εφαρμογής ενιαίου συντελεστή ΦΠΑ 15% στον οικογενειακό προϋπολογισμό είναι αρνητική. Έτσι, για τις υπό εξέταση κατηγορίες αγαθών και υπηρεσιών η μέση μηνιαία δαπάνη θα αυξηθεί κατά 25,34 € ή κατά 304 € περίπου σε ετήσια βάση. Αν περιοριστούμε μόνο στα αγαθά και τις υπηρεσίες που σήμερα υπάγονται σε συντελεστή 11%, η επιβάρυνση θα ανέλθει σε 34 € μηνιαίως ή 408 € ετησίως.  Σημειωτέον ότι η επιβάρυνση με τον ενιαίο συντελεστή ΦΠΑ θα είναι ακόμα μεγαλύτερη από αυτή που έχει ήδη επέλθει με τους υφιστάμενους συντελεστές (11% και 23%).

 Είναι προφανές ότι όταν αυξάνεται το κόστος των ανελαστικών δαπανών, ενώ παράλληλα τα νοικοκυριά έχουν υποστεί και μείωση του εισοδήματός τους, δεν θα υπάρξει πλεονάζον διαθέσιμο εισόδημα για την κατανάλωση άλλων, δευτερεύουσας σημασίας αγαθών και υπηρεσιών (αυτοκίνητα, ρούχα, έπιπλα κλπ), έστω και αν μειωθούν οι τιμές τους.  

 Επιπτώσεις στις επιχειρήσεις

Η εφαρμογή ενός ενιαίου συντελεστή ΦΠΑ 15% θα έχει αρνητικές συνέπειες και σε μεγάλο μέρος των επιχειρήσεων. Από τη μια πλευρά, οι επιχειρήσεις των οποίων τα αγαθά και οι υπηρεσίες υπάγονται σήμερα στο χαμηλό συντελεστή, δεν έχουν τη δυνατότητα να μετακυλίσουν την αύξηση του ΦΠΑ στον τελικό καταναλωτή και άρα θα υπερφορολογηθούν. Μάλιστα, όπως έδειξε και η τελευταία έρευνα του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ, οι 3 στις 4 πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις απορρόφησαν την αύξηση του ΦΠΑ από 9 σε 11%. Ωστόσο, η οποιαδήποτε περαιτέρω αύξηση του ΦΠΑ θα επηρεάσει αρνητικά το τζίρο σε πάνω από 7 στις 10 επιχειρήσεις, σύμφωνα με την ίδια έρευνα. Τίθεται, έτσι, ζήτημα βιωσιμότητας για ένα σημαντικό τμήμα των επιχειρήσεων και φυσικά αναμένεται περαιτέρω απώλεια θέσεων εργασίας.

 Η περαιτέρω αύξηση του ΦΠΑ πιστεύετε ότι θα επηρεάσει το τζίρο σας;

Πηγή: Έρευνα ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ, Ιούλιος 2010

 Από την άλλη, είναι αμφίβολο ότι θα υπάρχουν θετικές συνέπειες για τις επιχειρήσεις που παρέχουν αγαθά και υπηρεσίες που υπάγονται σήμερα στον υψηλό συντελεστή, για δύο λόγους. Πρώτον, διότι όπως προαναφέρθηκε, η αύξηση των ανελαστικών δαπανών θα περιορίσει το πλεονάζον διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών για άλλες καταναλωτικές ανάγκες και δεύτερον, διότι δεν είναι σίγουρο ότι η μείωση του συντελεστή ΦΠΑ θα οδηγήσει σε αυτόματη και ισόποση μείωση της τιμής αγαθών και υπηρεσιών. Η συνήθης οικονομική πρακτική, μάλιστα, σε παγκόσμιο επίπεδο είναι η μείωση της τιμής να υπολείπεται της μείωσης των συντελεστών ΦΠΑ.

 Ως αποτέλεσμα, η εφαρμογή ενός ενιαίου συντελεστή ΦΠΑ θα επιφέρει εκρηκτικές καταστάσεις στην ήδη χειμαζόμενη αγορά. Η περαιτέρω οικονομική πίεση στους καταναλωτές και η μείωση του κύκλου εργασιών των επιχειρήσεων θα οδηγήσει σε αύξηση των “λουκέτων” και σε σημαντική απώλεια θέσεων εργασίας. Η ύφεση θα οξυνθεί και το πλήγμα στην αγορά θα είναι καίριο, τόσο σε πραγματικούς όρους όσο και στην ψυχολογία των καταναλωτών και των επιχειρηματιών.

 Επιπτώσεις στον πληθωρισμό

Η εφαρμογή ενιαίου συντελεστή ΦΠΑ δεν είναι βέβαιο ότι θα βοηθήσει στη συγκράτηση του πληθωρισμού. Όπως έχουν δείξει τόσο οι εκθέσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου όσο και ειδική μελέτη της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου του Υπουργείου Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, η δυσεξήγητη κατά τα άλλα εν μέσω κρίσης άνοδος του πληθωρισμού οφείλεται εξολοκλήρου στην αύξηση των έμμεσων φόρων. Συγκεκριμένα ο Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή με σταθερούς φόρους θα βρισκόταν στο 1,19% τον Ιούνιο αντί για 5,19%. Από τον Ιανουάριο του 2010 που η συμβολή των φόρων στο σύνολο του Εν. ΔΤΚ ήταν στο 16,8% τον Ιούνιο του 2010 έφτασε στο 77,1%.

Ο παρακάτω πίνακας παρουσιάζει τις επιπτώσεις της αύξησης των συντελεστών ΦΠΑ και της ενδεχόμενης εφαρμογής ενιαίου συντελεστή 15% στον Εν. ΔΤΚ στις βασικές κατηγορίες αγαθών και υπηρεσιών, οι οποίες διαμορφώνουν πάνω από το ήμισυ του Δείκτη.

Πίνακας 2: Συμβολή της μεταβολής των συντελεστών ΦΠΑ στον Εναρμονισμένο Δείκτη Τιμών Καταναλωτή

Πηγή: Επεξεργασία ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ, Εναρμονισμένος ΔΤΚ – ΕΛΣΤΑΤ

1: Αύξηση κατά 2 μονάδες (ΦΠΑ από 9% σε 11%) και κατά 4 μονάδες (από 19% σε 23%)

2: Αύξηση κατά 4 μονάδες (ΦΠΑ από 11% σε 15%) και μείωση κατά 8 μονάδες (από 23% σε 15%)

Η αύξηση των συντελεστών ΦΠΑ έχει οδηγήσει στην αύξηση των τιμών των εξεταζόμενων αγαθών και υπηρεσιών κατά 1,4. Η εφαρμογή ενιαίου συντελεστή 15% μπορεί μεν να μην οδηγεί σε σημαντική περαιτέρω αύξηση του Εν.ΔΤΚ αλλά ούτε θα συμβάλλει στην αποκλιμάκωσή του. Αν τελικά, υιοθετηθεί μια πρόταση για ενιαίο αλλά υψηλότερο από το 15% συντελεστή, τότε το αποτέλεσμα θα είναι ιδιαίτερα αρνητικό, οδηγώντας σε περαιτέρω άνοδο του πληθωρισμού. 

Οι προτάσεις, επομένως, για «τεκτονικές» αλλαγές στη δομή του ΦΠΑ, που είναι τόσο σοβαρές για τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων, θα πρέπει πρώτα να συνδιαμορφώνονται και να αναλύονται τόσο με επιστημονικά όσο και με κοινωνικά κριτήρια και να μην μπαίνουν κάτω από στενά συντεχνιακές και εισπρακτικές λογικές. Δεν συγχωρούνται άλλα λάθη από την «τρόικα» και την κυβέρνηση που θα οδηγήσουν σε περαιτέρω μείωση εισοδημάτων και στραγγαλισμό της αγοράς. Οι γραφειοκράτες θα πρέπει να εγκαταλείψουν τα σχέδια επί χάρτου και να αντιληφθούν ότι τα μοντέλα, οι πίνακες και τα διαγράμματα δεν αρκούν για να εξηγήσουν πως λειτουργεί η πραγματική οικονομία αλλά ότι χρειάζεται εμπειρική διάγνωση στάσεων και συμπεριφορών, όπως αυτές διαμορφώνονται κάθε φορά. Θα πρέπει δηλαδή, να λάβουν υπόψη ότι τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα πρώτα θα αγοράσουν τρόφιμα και θα πληρώσουν τους λογαριασμούς του σπιτιού και μετά, αν τους περισσέψουν χρήματα, θα αγοράσουν καλλυντικά, ένα καινούργιο πουκάμισο ή ένα νέο έπιπλο.  Είναι πιο σημαντικό για τα στρώματα αυτά για να έχουν ένα ελάχιστο επίπεδο αξιοπρεπούς διαβίωσης και να μπορούν για την αναψυχή τους να πιουν ένα καφέ, να καταναλώσουν ένα σουβλάκι ή ένα γλύκισμα, να πάνε σε έναν κινηματογράφο, παρά να αγοράσουν μια καινούργια τηλεόραση. Η αύξηση, επομένως, αυτών των δαπανών θα τα βυθίσει ακόμα περισσότερα στη φτώχεια και θα υποβαθμίσει οικονομικά και ψυχολογικά τη ζωή τους.

Β) Δημιουργία Συμβουλευτικής Υπηρεσίας στις ΔΟΥ

Πέρα από την ανάγκη απλοποίησης του φορολογικού συστήματος, η ΓΣΕΒΕΕ θεωρεί απαραίτητη τη θεσμοθέτηση ενός συμβουλευτικού οργάνου στις φορολογικές αρχές, το οποίο θα αποτελεί συνεργάτη και όχι “χωροφύλακα” της επιχειρηματικής δραστηριότητας. Παράλληλα με την λειτουργία του ΣΔΟΕ, δηλαδή, να υπάρχει αντίστοιχη υπηρεσία με εξειδικευμένο προσωπικό που δεν θα επιβάλει κυρώσεις αλλά θα καθοδηγεί και θα συμβουλεύει τις επιχειρήσεις. Θα ασκεί προληπτικό και συμβουλευτικό έλεγχο, σύμφωνα και με τις υποδείξεις μελέτης της Παγκόσμιας Τράπεζας (2007). Η λειτουργία μιας τέτοιας υπηρεσίας, εκτός από την καλλιέργεια φορολογικής συνείδησης θα βοηθήσει στη συμμόρφωση των επιχειρήσεων, ιδιαίτερα των νέων, προς τη νομοθεσία.

Γ) Ανασχεδιασμός Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στον Καπνό

Η ΓΣΕΒΕΕ έχει ήδη εκφράσει τις επιφυλάξεις της για την αποτελεσματικότητα αλλά και για τις αρνητικές συνέπειες από την αύξηση των έμμεσων φόρων (ΦΠΑ, ΕΦΚ). Πέραν των συνεπειών που έχει η αύξηση των εμμέσων φόρων στην κατανάλωση, την περαιτέρω μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών και την αύξηση του επιπέδου των τιμών, ο τρόπος εφαρμογής της αύξησης των Ειδικών Φόρων Κατανάλωσης έχει οδηγήσει σε προβλήματα βιωσιμότητας πολλών επιχειρήσεων σε ορισμένους κλάδους της οικονομίας.

Ειδικότερα, τόσο η  αύξηση καθαυτή του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στον Καπνό όσο και, κυρίως, ο τρόπος εφαρμογής οδήγησε σε μείωση του καθαρού ποσοστού κέρδους των επιχειρήσεων αυτών στα τσιγάρα από 8,8% στο 2,5%. Το αποτέλεσμα είναι να έχουμε καθημερινά δεκάδες “λουκέτα” σε καταστήματα αυτού του είδους. Εκτιμάται ότι σήμερα λειτουργούν περίπου 40.000 καταστήματα μικρής λιανικής στη χώρα μας, εκ των οποίων τα 15.000 είναι περίπτερα και τα 25.000 ψιλικατζίδικα.

Το Υπουργείο Οικονομικών πρέπει να αναλάβει πρωτοβουλίες στην κατεύθυνση της διατήρησης του ελάχιστου για την βιωσιμότητα των επιχειρήσεων αυτών ποσοστού κέρδους, όπως ήταν προ της αλλαγής του καθεστώτος του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στα καπνικά προϊόντα.

 Δ) Φορολογικό Πρακτόρων ΟΠΑΠ

Η ΓΣΕΒΕΕ τάχθηκε εξαρχής θετικά στον λογιστικό προσδιορισμό εισοδήματος για όλους τους επιτηδευματίες, όπως προβλέπεται στο νέο φορολογικό νόμο. Ωστόσο, επισήμανε την ανάγκη να εισαχθούν ειδικές διατάξεις σε ορισμένους κλάδους, προκειμένου το μέτρο αυτό να καταστεί λειτουργικό για όλες τις πλευρές. Μια τέτοια επαγγελματική κατηγορία είναι και τα Πρακτορεία του ΟΠΑΠ, τα οποία δεν αποτελούν “αυτόνομες” επιχειρήσεις αλλά εξαρτώνται άμεσα από την οικονομική τους σχέση με τον ΟΠΑΠ.

 Ε) Αναθεώρηση Φόρων Πολυτελείας

Το Υπουργείο Οικονομικών θα πρέπει να προχωρήσει άμεσα σε επανεξέταση των φόρων πολυτελείας, που έχουν επιβληθεί με τον τελευταίο φορολογικό νόμο (Ν. 3842/2010). Η επιβολή των φόρων αυτών δεν απέφερε αύξηση των κρατικών εσόδων. Αντίθετα, οδήγησε σε μείωση της κατανάλωσης, πλήττοντας έτσι και τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων και τις θέσεις εργασίας.

            Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ                                                                         Ο ΓΕΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

 ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΑΣΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΣ                                                                     ΝΙΚΟΣ ΣΚΟΡΙΝΗΣ