Είναι μάλλον πρωτοφανές στα διεθνή επιχειρηματικά χρονικά να διοργανώνεις διαγωνισμό, να κάνεις προεπιλογή προμηθευτών, να έχεις ήδη μεγάλες καθυστερήσεις -σε σχέση με αυτά που έλεγες πως θα κάνεις- και ξαφνικά να αποφασίζεις ότι μεταβάλλεις το… αντικείμενο του διαγωνισμού»,
εξαιρώντας το τμήμα με τη μεγαλύτερη οικονομική αξία. Ιδίως όταν ο διαγωνισμός αυτός, για τον τεχνολογικό εξοπλισμό, υποτίθεται ότι θα λειτουργούσε και ως «επανόρθωση» μιας περιόδου που στιγματίστηκε από σειρά απευθείας αναθέσεις προς μία και μόνο εταιρεία, προκαλώντας πολύπλευρες αντιδράσεις, ακόμη και από την Ε.Ε.
Όλα αυτά έχουν ήδη συμβεί στην περίπτωση του ΟΠΑΠ. Με απανωτές ανακοινώσεις του από τον Ιούλιο του 2010, ο οργανισμός έλεγε ότι θα βγάλει τις προδιαγραφές του διαγωνισμού «στις αρχές του 2011», ώστε να μειωθεί ο χρόνος εξάρτησης από την τελευταία απευθείας ανάθεση στην Intralot.
Εν συνεχεία, οι «αρχές» έγιναν «μέσα στο α’ τρίμηνο». Τώρα, τελειώνει ο… Μάιος, αλλά προδιαγραφές και αναλυτική προκήρυξη δεν υπάρχουν. Στο μεταξύ, βέβαια, έχει γίνει η προεπιλογή των ενδιαφερομένων, που ήταν αρχικά τρεις, η Intralot, η Gtech και η Scientific Games. Η τελευταία αποκλείστηκε κι έμειναν οι άλλες δύο, που όμως ακόμη δεν ξέρουν για τι ακριβώς και με ποιους όρους θα… διαγωνιστούν.
Πού οφείλεται αυτό; Στο γεγονός ότι στις 12 Απριλίου, δηλαδή πολύ μετά την προεπιλογή των δύο «διαγωνιζομένων», η επιτροπή του διαγωνισμού (εξ ολοκλήρου απαρτιζόμενη από μέλη της διοίκησης του ΟΠΑΠ – και χωρίς καμία συμμετοχή εκπροσώπου της Deloitte, που πληρώνεται αδρά ως σύμβουλος στην υπόθεση) αποφάσισε ότι πρέπει να περιοριστεί το αντικείμενο του και να αφορά μόνο στο κεντρικό σύστημα κι όχι στα τερματικά, ούτε σε άλλες λειτουργίες, όπως το περίφημο ΟΠΑΠ TV των Intralot – Vermantia, που είχαν περιληφθεί στην πρόσκληση ενδιαφέροντος!
Η αναπόσβεστη αξία και το τίμημα
Το euro2day.gr έφερε στη δημοσιότητα το πλήρες κείμενο αυτής της εισήγησης της επιτροπής προς το Δ.Σ. του ΟΠΑΠ, με την αιτιολόγηση του. Εισήγηση που έγινε ασμένως αποδεκτή από τη διοίκηση του ΟΠΑΠ, όπως προκύπτει από σχετική ανακοίνωση, προφανώς με την ευλογία του βασικού μετόχου και του προϊσταμένου υπουργού Πολιτισμού κ. Π. Γερουλάνου.
Το πιο «βαρβάτο» οικονομικά αντικείμενο που εξαιρέθηκε αφορά στα 30.000 τερματικά τα οποία διασυνδέονται με το κεντρικό σύστημα. Σύμφωνα μάλιστα με εκτιμήσεις, μετά τις εξαιρέσεις, το αντικείμενο του διαγωνισμού μειώνεται κατά περίπου 70% – 80%! Τα τερματικά αυτά, βεβαίως, ο ΟΠΑΠ τα έχει προμηθευτεί από την Intralot μέσω των απευθείας αναθέσεων του 2007 και του 2010, τις οποίες ερευνούν τώρα η δικαιοσύνη αλλά και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Πρόκειται για τερματικά για τα οποία όχι μόνο πλήρωσε πριγκιπικό τίμημα αλλά φέρεται να συνεχίζει να πληρώνει και τεράστια ποσά για τη «συντήρησή» τους.
Το σκεπτικό της Επιτροπής στην εξαίρεση αυτών των 30.000 τερματικών από τον διαγωνισμό φαντάζει απόλυτα ορθολογικό, όπως το επικαλείται η διοίκηση του ΟΠΑΠ σε πρόσφατη ανακοίνωση προς όσους αποκάλυψαν και επέκριναν τη σχετική απόφαση:
«Επιχειρησιακά, διασφαλίζει την απεξάρτηση του κεντρικού συστήματος από τα τερματικά, άρα και τη μεγαλύτερη ανεξαρτησία της ΟΠΑΠ Α.Ε.
από έναν τεχνολογικό πάροχο. Ταυτόχρονα μειώνει το ρίσκο της ΟΠΑΠ στη μετάβαση σε νέο πάροχο, ενώ είναι σαφώς ευνοϊκότερο και για τους υποψηφίους, αφού και αυτοί αναλαμβάνουν μικρότερο ρίσκο εγκατάστασης.
Άλλωστε, η διασύνδεση των τερματικών με το κεντρικό σύστημα είναι ευθύνη της ΟΠΑΠ Α.Ε.
Οικονομικά, η αναπόσβεστη αξία των 30.000 τερματικών που διαθέτει η ΟΠΑΠ είναι σήμερα 50 εκατ., ενώ η προμήθεια ισάριθμων νέων θα απαιτούσε πρόσθετη δαπάνη 80-100 εκατ. ευρώ. Κάτι τέτοιο είναι προφανές ότι δεν θα συνέφερε την ΟΠΑΠ και τους μετόχους της».
Τα «νούμερα» που λείπουν
Αυτά διατείνεται ο ΟΠΑΠ. Κάπου εδώ όμως αρχίζουν τα…προβλήματα. Προβλήματα τα οποία πηγάζουν από τα ίδια τα «νούμερα» που αποκαλύπτει ο οργανισμός, κι από εκείνα που… παραλείπει. Το πρώτο αφορά στην ίδια την αναπόσβεστη αξία των τερματικών. Όπως φαίνεται από το έγγραφο της απόφασης που έλαβε η επιτροπή του διαγωνισμού, ο ρυθμός των αποσβέσεων δείχνει ότι τα 30.000 τερματικά κόστισαν τουλάχιστον… 80 εκατ. ευρώ! Με αυτόν δε τον ρυθμό, για να αποσβεστούν πλήρως θα χρειαστούν άλλα 5 – 6 χρόνια!
Τα τερματικά, όμως, αγοράστηκαν από την Intralot μετά την παταγώδη αποτυχία του διεθνούς διαγωνισμού, με την «αμαρτωλή» απευθείας ανάθεση του 2007.
Ανάθεση έναντι κολοσσιαίου (αλλά ακόμη μη ανακοινωθέντος στην ολότητα του) τιμήματος, όπως πολλάκις έχει καταγγελθεί.
Στη συνέχεια, με την επίσης ιδιαίτερα αμφιλεγόμενη απευθείας ανάθεση του 2010, η ίδια εταιρεία ανέλαβε την περαιτέρω συντήρηση αναβάθμιση κ.λπ. αυτών των μηχανημάτων και του λοιπού εξοπλισμού με τίμημα… 57 εκατ. ευρώ ανά έτος, αλλά και με συμμετοχή 8% στα ίδια τα ακαθάριστα έσοδα των παιχνιδιών που διενεργούνται μέσω τερματικών της! Κατά συνέπεια, και σύμφωνα με εκτιμήσεις (τα ακριβή στοιχεία, βλέπετε, προστατεύονται από τις… απόρρητες(!) συμβάσεις με την Intralot), ο ΟΠΑΠ θα επιβαρύνεται με κόστος της τάξεως των 30 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση για τη συντήρηση αυτών των τερματικών, συν το ποσοστό των εσόδων 8% που θα δίνει σε παιχνίδια τα οποία γίνονται μέσω αυτών των τερματικοί.
Πόσο θα κόστιζε η αντικατάσταση;
Σε άλλο σημείο της ανακοίνωσής του, ο οργανισμός διατείνεται ότι η εγκατάσταση νέων τερματικών θα κοστίσει 80 -100 εκατ. ευρώ. Ίσως το κάνει με βάση το πόσα έχει πληρώσει κατά το παρελθόν στην Intralot. Το ερώτημα όμως είναι πώς ξέρει ότι αυτή είναι η τιμή «της αγοράς». Πώς το γνωρίζει όταν τα τελευταία χρόνια δεν έχει αγοράσει συναφή εξοπλισμό, παρά μόνο από την Intralot και χωρίς να γίνει κανένας διαγωνισμός, αλλά μόνο με απευθείας ανάθεση: Έχουν συνεκτιμηθεί αντίστοιχα τιμήματα που έχουν πληρώσει άλλοι οργανισμοί διεθνώς; Έχει κάποια προσφορά στα χέρια του, ή έστω σχετική εκτίμηση από ειδικευμένο σύμβουλο κατόπιν έρευνας αγοράς;
Το άλλο σημείο, που βεβαίως δεν μπορεί να προσεγγιστεί με ακρίβεια, αφού ο ΟΠΑΠ αρνείται πεισματικά να σώσει στη δημοσιότητα τις συμφωνίες του με την Intralot, είναι πόσο κοστίζουν τελικά οι εκ μέρους της υπηρεσίες, το υλικό και η συντήρηση τους.
Κι εδώ πρέπει να βάλουμε ένα μεγάλο Ερωτηματικό, καθώς ουδείς γνωρίζει με ποιον τρόπο και σε τι βαθμό τα τιμήματα που περιλαμβάνουν οι διαδοχικές απευθείας αναθέσεις συνδέονται με τη «μητέρα όλων των συμβάσεων» που συνέδεσε τον όμιλο Κόκκαλη με τον ΟΠΑΠ, το 1999. Αν, για παράδειγμα, μόνο η συντήρηση των τερματικών κοστίζει 30 εκατ. ετησίως, όπως λένε πληροφορίες οι οποίες έχουν δημοσιευτεί χωρίς να διαψευστούν, τότε για να τα κρατήσει σε υπηρεσία ο ΟΠΑΠ θα πρέπει να δώσει σε 5 χρόνια τουλάχιστον 150 εκατ. ευρώ «φρέσκο χρήμα».
Θυμίζουμε ότι η επιτροπή -κι εν συνεχεία η διοίκηση του ΟΠΑΠ- υιοθετεί την άποψη ότι ο οργανισμός θα κερδίσει μην αγοράζοντας νέα τερματικά, διότι δεν θα αναγκαστεί να διαγράψει την αναπόσβεστη αξία των παλαιών και να αγοράσει νέα. Αυτό δεν ισχύει απαραίτητα.
Αν, για παράδειγμα, η συμβατική συντήρηση των παλαιών απαιτεί εκταμίευση 150 εκατ. ευρώ και η αγορά νέων είναι της τάξεως των 50 εκατ. (ποσό που φέρεται ως απολύτως συμβατό με τα δεδομένα σε ξένες αγορές) και με ετήσια συντήρηση της τάξεως του 8% -10%, τότε τα δεδομένα είναι συντριπτικά εναντίον της απόφασης για εξαίρεση των τερματικών από τον διαγωνισμό.
Διότι αντί για εκταμίευση 150 εκατ. ευρώ θα είχαμε στην πενταετία εκταμίευση της τάξεως των 75 εκατ. (50 εκατ. η αγορά και 5 εκατ. συντήρηση ετησίως για 5 χρόνια). Ποσό χαμηλότερο, ακόμη κι αν συνυπολογιστεί η -καθαρά λογιστική και χωρίς ουδεμία ταμειακή επίπτωση- διαγραφή του αναπόσβεστου των παλαιών τερματικών, που έως την αρχή τοποθέτησης των νέων (περί τα μέσα ή το τέλος του 2012, σε κάθε περίπτωση) θα είναι περίπου 35 εκατ. ευρώ (110 εκατ. συνολική επιβάρυνση, λογιστική εκ της διαγραφής αναπόσβεστης αξίας και ταμειακή στην περίπτοχτη αγοράς νέων τερματικών, έναντι 150 εκατ. ευρώ ολοσχερώς ταμειακής επιβάρυνσης, για τη διατήρηση των παλαιών)!
Η νέα ανάθεση υπηρεσιών!
Ας σημειωθεί ότι οι παραπάνω υπολογισμοί αφήνουν απ’ έξω το τυχόν πρόσθετο τίμημα το οποίο θα ζητήσει η Intralot για να εξασφαλίσει δυνατότητα επικοινωνίας και διασύνδεσης των τερματικών της με το κεντρικό σύστημα που θα προκύψει από τον διαγωνισμό, καθώς αυτό είναι αντικείμενο τρέχουσας διαπραγμάτευσης μεταξύ των δυο πλευρών, όπως προκύπτει από το έγγραφο της επιτροπής διαγωνισμού του ΟΠΑΠ, που φέρνει στη δημοσιότητα το euro2day.gr.
Με απλά λόγια, λοιπόν, η επιτροπή του διαγωνισμού φαίνεται να παρασύρει τη διοίκηση του ΟΠΑΠ σε μία απόφαση που στηρίζεται σε ένα «λογιστικό μέγεθος», στην αναπόσβεστη αξία των τερματικών της Intralot, χωρίς να κάνει καμία αναφορά στο πρόσθετο κόστος συντήρησης – αναβάθμισης αυτών κατ’ έτος, ούτε εμπεριστατωμένη προσέγγιση στην τιμή αντικατάστασης (και συντήρησης) που θα μπορούσαν να προσφέρουν άλλοι προμηθευτές, (όσιε να γίνει πραγματική εκτίμηση του κόστους και του οφέλους. Τουναντίον, η επιτροπή φέρεται να «προαποφασίζει» τον περιορισμό του περιεχομένου του διαγωνισμού, χωρίς καν να γνωρίζει τι θα απαιτήσει η Intralot για να προσφέρει τη συνδεσιμότητα με τυχόν νέο κεντρικό σύστημα.
Στο σκοτάδι ή στο κοινοβούλιο;
Είναι προφανές ότι η υπόθεση αυτή αφήνει πολλά «κενά» ακόμη και στον πλέον καλοπροαίρετο παρατηρητή. Για την ακρίβεια, τα περισσότερα στοιχεία «κρίσης» του διαγωνισμού κρύβονται ακόμη και σήμερα πίσω από τις «απόρρητες» συμβάσεις των απευθείας αναθέσεων στην intralot.
Γι’ αυτό, και με δεδομένο το αμαρτωλό παρελθόν στη σχέση ΟΠΑΠ και Intralot αλλά και με γνώμονα τις δεσμεύσεις του πρωθυπουργού για διαφάνεια, καλούμε την κυβέρνηση να εγκύψει στο θέμα και να δοθούν επιτέλους, αν όχι στη δημοσιότητα, τουλάχιστον στο κοινοβούλιο (αφού το κράτος παραμένει βασικός μέτοχος με ποσοστό 34%) οι επίμαχες… απόρρητες συμφωνίες με την Intralot, οι οποίες απασχολούν πλέον, όπως προαναφέραμε, και τη Δικαιοσύνη αλλά και την Ε.Ε.
Πηγή: ΜΕΤΟΧΟΣ- του Γιώργου Παπανικολάου
