Για πολλούς ανθρώπους της σύγχρονης εποχής τα τυχερά παιχνίδια αποτελούν ένα είδος διασκέδασης με σκοπό το κέρδος, και είναι μια κοινωνικά αποδεκτή απασχόληση κατά τον ελεύθερο χρόνο. Σήμερα, υπάρχουν τέσσερις κύριες κατηγορίες τυχερών παιχνιδιών.
Γράφει η Δρ. Παυλίνα Αντωνίου, Εγγεγραμμένη Συμβουλευτική Ψυχολόγος
Η πρώτη κατηγορία είναι το ποντάρισμα, που αποτελεί αλλαγή χρημάτων με βάση το αποτέλεσμα του παιγνίου. Για παράδειγμα το πόκερ. Η δεύτερη κατηγορία είναι το στοίχημα, που είναι η τοποθέτηση χρημάτων στο αποτέλεσμα ή στην εξέλιξη ενός μελλοντικού γεγονότος. Για παράδειγμα, ιπποδρομίες ή στοίχημα για την νίκη κάποιας ποδοσφαιρικής ομάδας. Η τρίτη κατηγορία είναι η λοταρία, που είναι η διανομή χρημάτων βάσει λαχνών (ξυστά για παράδειγμα), και η τέταρτη κατηγορία είναι η επένδυση, που νοείται ως η τοποθέτηση χρημάτων σε μετοχές (για παράδειγμα το χρηματιστήριο). Το συνδετικό νήμα των πιο πάνω τυχερών παιχνιδιών είναι ότι οι παίκτες ρισκάρουν κάτι με υλική αξία (συνήθως χρήματα) για την πιθανότητα να κερδίσουν, και η επιτυχία ή η αποτυχία καθορίζονται από την τύχη (Οικονόμου, Θεοδώρου και Παπαδημητρίου, 2016).
Η σωματική διέγερση που επιφέρει αυτή η διαδικασία, η πιθανότητα χρηματικού κέρδους που μπορεί να φέρει ονειρικές αλλαγές, και η κοινωνική συνύπαρξη με άλλους παίκτες φαίνεται να συντελούν στην δημιουργία μιας γοητευτικής εμπειρίας. Αν και είναι αλήθεια πως πολλοί περιστασιακά κερδίζουν, το σταθερό φαινόμενο που παρατηρείται είναι ότι η πλειονότητα των ανθρώπων μακροπρόθεσμα χάνει. Από τις έρευνες αποδεικνύεται ότι σχεδόν πάντα οι περισσότεροι παίκτες ξαναπαίζουν και χάνουν τα κέρδη τους. Υπάρχει δηλαδή η τάση να μην ικανοποιούνται από τα κέρδη και να πιστεύουν ότι θα τα αυξήσουν αν συνεχίσουν (Blaszczynski, 2003).
Ο κίνδυνος που κρύβεται πίσω από την τάση των ανθρώπων να θέλουν να ρισκάρουν, είναι η ανάπτυξη – αυτού που ονομάζουμε στην ψυχολογία – της παθολογικής ενασχόλησης με τα τυχερά παιχνίδια, που δημιουργεί με την σειρά της άλλα προβλήματα για τα οποία θα μιλήσουμε στην πορεία. Ακόμη και αν τα επεισόδια παθολογικής ενασχόλησης με τα τυχερά παιχνίδια δεν έχουν κερδοφόρο αποτέλεσμα, εξακολουθούν να επαναλαμβάνονται παρά τη στενοχώρια που προκαλούν και την παρεμπόδιση της λειτουργικότητας στην καθημερινή ζωή. Επίσης το άτομο με παθολογική ενασχόληση με τα τυχερά παιχνίδια περιγράφει μια επείγουσα ανάγκη να παίξει που είναι δύσκολο να ελέγξει, και αναφέρει ότι είναι ανίκανο να σταματήσει με δικά του μέσα. Τέλος, το ίδιο άτομο απασχολείται με σκέψεις ή νοητικές εικόνες για τη διαδικασία του τζόγου ή τις περιστάσεις γύρω από αυτή (International Classification of Diseases, 10th Ed.).
Η παθολογική ενασχόληση εμφανίζεται κυρίως σε άνδρες, με ποσοστό των ανδρών επί του συνόλου των παθολογικών παικτών να προσεγγίζει το 70% και αυτό των γυναικών να περιορίζεται αντίστοιχα στο 30% (Οικονόμου, Θεοδώρου και Παπαδημητρίου, 2016). Δεν υπάρχει μια συγκεκριμένη αιτιολογία για την παθολογική ενασχόληση, αφού είναι ένα πολυπαραγοντικό φαινόμενο, το οποίο φαίνεται να εξαρτάται από την αλληλεπίδραση μεταξύ ατομικών και περιβαλλοντικών παραγόντων.
Μερικοί από τους σημαντικότερους παράγοντες επικινδυνότητας για παθολογική ενασχόληση εκτός από το φύλο και το νεαρό της ηλικίας, είναι η ανεργία, το χαμηλό εισόδημα, η ύπαρξη οικογενειακού ιστορικού ενασχόλησης με τα τυχερά παιχνίδια και η εύκολη πρόσβαση. Οι λανθασμένες αντιλήψεις περί τζόγου και οι ψευδαισθήσεις ελέγχου, μπορούν επίσης να αυξήσουν τις πιθανότητες ανάπτυξης και διατήρησης παθολογικής ενασχόλησης με τυχερά παιχνίδια. Για παράδειγμα, οι περισσότεροι παίκτες αρέσκονται να πιστεύουν ότι διαθέτουν κάποια δεξιότητα ή ικανότητα επηρεασμού του αποτελέσματος ενός γεγονότος που βασίζεται στην τύχη (π.χ. μέσω τυχερών αριθμών ή μαγικών σκέψεων).
Η παθολογική ενασχόληση με τα τυχερά παιχνίδια, συχνά συνυπάρχει με άλλες διαταραχές όπως διαταραχές προσωπικότητας, διάθεσης, άγχους, κατάθλιψη, αυτοκτονικές τάσεις καθώς και με την κατάχρηση εξαρτησιογόνων ουσιών (κυρίως νικοτίνης και οινοπνεύματος). Τα άτομα που παίζουν παθολογικά φυλακίζονται σε φαύλους κύκλους, όπου αρχικά επιβραβεύονται και ενθουσιάζονται με κάποιο κέρδος, στην πορεία χάνουν, επιχειρούν να τα ξανακερδίσουν σπαταλώντας όλο και μεγαλύτερα ποσά, ελπίζοντας να πάρουν πίσω τα χαμένα. Οι επανειλημμένες απώλειες βυθίζουν τον παίκτη όλο και βαθύτερα στα χρέη και στην απόγνωση. Μαζί με την απελπισία έρχεται η απομόνωση από τους φίλους για να συνεχίσει να παίζει τυχερά παιχνίδια, οι συνέπειες στην ψυχική υγεία και στις κοινωνικές σχέσεις, αδιαφορία για την οικογενειακή ζωή, αδικαιολόγητα διαστήματα απουσίας από την δουλειά, δάνεια, οικονομικά προβλήματα, κ.ο.κ.. Μαζί με το άτομο που παίζει παθολογικά, επηρεάζεται και η οικογένεια του, αφού υπάρχει μειωμένο κίνητρο για δραστηριότητες μαζί τους που δεν σχετίζονται με τα τυχερά παιχνίδια. Κάτι άλλο που επηρεάζει τις οικογενειακές σχέσεις είναι ίσως η κακοκεφιά του παίκτη όταν χάσει, καθώς και η ανάγκη να κρατήσει μυστική αυτή του την εξάρτηση.
Σε σωματικό επίπεδο, έρευνες δείχνουν πως η παθολογική ενασχόληση με τα τυχερά παιχνίδια πολλές φορές συνυπάρχει με διαταραχές του γαστρεντερικού / μεταβολικού συστήματος καθώς και του κυκλοφοριακού και αναπνευστικού συστήματος. Η παθολογική ενασχόληση με τα τυχερά παιχνίδια επηρεάζει την λειτουργικότητα του εγκεφάλου και του σώματος μας, και στην πορεία μπορεί να δημιουργήσει μακροπρόθεσμα προβλήματα υγείας.
Το μήνυμα αυτού του άρθρου δεν είναι να σταματήσουμε εξ’ολοκλήρου την ενασχόληση μας με τυχερά παιχνίδια. Το μήνυμα είναι να αναγνωρίσουμε τα όρια μας για να μπορέσουμε να διατηρήσουμε τον έλεγχο και να παίζουμε υπεύθυνα. Προσέξτε αυτά που σκέφτεστε: το μυαλό μας δεν είναι πάντα σοφός μας φίλος. Η ψευδαίσθηση ότι θα συνεχίσουμε να κερδίζουμε δεν στηρίζεται μαθηματικά. Συγκριτικές αναλύσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής στηρίζουν πως είναι πολύ πιο πιθανόν να κτυπηθεί κανείς από κεραυνό (1 στους 56,439) παρά να κερδίσει το λόττο (250 φορές λιγότερο πιθανόν) (CAMH, 2018). Η πιθανότητα να κερδίσει κανείς στην λοταρία είναι 1 στα 13,9 εκατομμύρια, ενώ να φέρει 5 αριθμούς σε μια μηχανή πόκερ 1 στα 9,7 εκατομμύρια. Από την άλλη, ένας στους 7 ανθρώπους που ενασχολούνται με τα παιχνίδια μία ή περισσότερες φορές την εβδομάδα έχει πιθανότητα να αναπτύξει παθολογικό πρόβλημα (Turning Point, 2018).
Εάν κάποιος που γνωρίζετε έχει τέτοιες δυσκολίες, ακούστε τον, μοιραστείτε μαζί του αυτά που γνωρίζετε και παραπέμψτε τον στο να ζητήσει βοήθεια από ειδικούς. Να είστε υπομονετικοί και να μην περιμένετε πως η συμπεριφορά του θα αλλάξει από την μια μέρα στην άλλη. Χρειάζεται σωστή ενημέρωση, υπομονή, επιμονή και μη-επικριτικότητα.
Τέλος, προστατέψτε τον εαυτό σας, είναι ότι πιο πολυτιμότερο έχετε.
Βιβλιογραφία
Blaszczynski, A. (2003). Τζόγος: Ξεπερνώντας το πάθος για τα τυχερά παιχνίδια, ένας οδηγός αυτοβοήθειας (Μετ. Νίκος Βουλαλάς). Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα
Schwartz, D. (2006). Roll the bones. New York: Gotham Books
Οικονόμου, Μ., Θεοδώρου, Β.Ν., και Παπαδημητρίου, Γ.Ν. (2016). Η ψυχοπαθολογία των τυχερών παιχνιδιών. Σύγχρονα διαγνωστικά, αιτιολογικά και θεραπευτικά δεδομένα. Αρχεία Ελληνικής Ιατρικής, 33 (2), 165-179
Διαβάστε ολο το άρθρο με τίτλο : “Προβληματική ενασχόληση με τυχερά παιχνίδια. Τι είναι και τι μπορούμε να κάνουμε; ” στην πηγή :http://socialista.com.cy/
